1987 yılında Çankırı’da bir yargıcın “kadının karnından sıpayı sırtından sopayı eksik etmemek gerekir” ifadesiyle bir kadının boşanma talebini reddetmesi üzerine bir grup feminist karara karşı, erkek şiddetini hedef alan ‘Dayağa Karşı Kadın Dayanışması’ adı altında bir dizi eylem gerçekleştirdi. Eylemlerin öncüsü feminist grubun oluşmasına 1981-1984 arasında Yazko bünyesinde yapılan feminizm tartışmaları, feminist yazarların kitaplarını Türkçe’ye tercüme edecek 1984’te kurulan Kadın Çevresi kaynaklık etmiştir. Feminist muhalefetin olgunlaşmasının temel uğrakları bu dönemde gerçekleştirilen kampanyalardır: Türkiye’nin kadına karşı ayrımcılıkla ilgili Birleşmiş Milletler sözleşmesine taraf olması için açılan kampanya, 1989’da gerçekleştirilen Mor İğne Kampanyası, 1990’daki Bedenimiz Bizimdir kampanyası ve Dayağa Karşı Kadın Dayanışması. Çankırı’da boşanma talebini reddeden yargıcın kararına karşı yürütülen kampanyanın iki önemli olayı, 17 Mayıs 1987’de Yoğurtçu Parkı’nda gerçekleştirilen miting ve aynı yılın 4 Ekim günü Edirnekapı’daki Kariye Müzesi bahçesinde gerçekleştirilen şenliktir. Kampanya sürecinde, şiddet mağduru kadınların avukat, doktor ve kalacak yer talepleriyle karşı karşıya kalınması, bu taleplere dönük dayanışma ağlarının oluşturulmasını zorunlu hale getirmiştir. 1989 yılı Ocak ayında şiddete maruz kalan kadınların hukuksal ve pratik destek alabilmeleri için oluşturulan telefon ağının yetersiz, sığınak ihtiyacının elzem olduğu görülmüştür. Temelde bu ihtiyaca binaen, erkek şiddetine karşı mücadeleyi feminist yöntemlere dayalı olarak yürüten, kadınların özgür ve eşit koşullarda yaşadığı, toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık ve erkek şiddetinden uzakta bir yaşam kurabilmelerini hedefleyen Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, Avukat Canan Arın’ın önerisiyle bir grup feminist tarafından 9 Mayıs 1990 tarihinde kuruldu. Vakıf 1995’te Türkiye’nin ilk bağımsız sığınağını açtı. Şiddete karşı kadınlarla dayanışmanın yanı sıra şiddetle mücadele etmek ve toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak için ulusal ve uluslararası sözleşme, kanun ve yönetmeliklerin uygulamalarını izleyen vakıf, raporlar ve karar vericilere gerekli politikalara dair öneriler sunmakta, bu çerçevede kadın örgütleri, sivil toplum kuruluşları, barolar ve belediyelerle atölyeler gerçekleştirmektedir.

Kaynak

Mor Çatı (2013) “Öykümüz”, https://morcati.org.tr/tr/oykumuz/, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Güliz Arslan (2015) “Mor Çatı’nın 25 maddede 25 yılı”, Milliyet, https://www.milliyet.com.tr/pazar/mor-cati-nin-25-maddede-25-yili-2049681, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Yazar
Demet Sayınta