Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı, kadına yönelik şiddetle mücadele alanındaki deneyimleri paylaşmak, ortak politikalar saptamak, örgütler ve kurumlar arasında kalıcı bir iletişim ağı kurmak amacıyla oluşturulmuş bir platformdur.
‘Kadın Sığınakları I. Kurultayı’, 1998 yılında Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı’nın Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadele eden kadınlara yaptığı çağrıyla 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü kapsamında İstanbul’da düzenlenmiştir. 2002’de düzenlenen 5. Kurultay’da platformun adı ‘Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı” olarak değiştirilmiştir. Yıllar içerisinde değişen ihtiyaçlara göre içeriğini ve tartışma yöntemlerini değiştiren Kurultay, 1998 yılından itibaren her yıl farklı bir ilde düzenlenmeye başlamıştır.
Mor Çatı Kolektifi’nin gündeminde olan Kadın Sığınıkları Kurultayı’nın programı hazırlanırken kurultay için temel alınacak ilkeler de belirlenmiştir:
1- Kurultayların 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü etkinliklerinden biri olarak düzenlenmesi
2- Kurultayların mümkün olduğunca farklı illerde toplanmasına özen gösterilmesi, kurultaylar sırasında ya da sonrasında hep birlikte yapılacak bu seçimde sığınak açan/açmaya en yakın olan, kadın danışma merkezi açan/açmaya en yakın olan ya da kadına yönelik şiddete karşı çalışmalarda o yıl için kritik önem taşıyan bir ilin seçilmesine özen gösterilmesi
3- Kurultayların bağımsız kadın gruplarının ortak çalışmalarıyla oluşturulması ve ortak etkinliği olması, merkezi ve yerel yönetimlerin konuyla ilgili birimlerinin de davet edilmesi
4- Kurultay düzenleyicilerinin ve asli katılımcıların sığınağı olan, sığınak açma çalışmalarına başlayan, kadın danışma merkezi açma çalışması olan, özel olarak kadına yönelik şiddete karşı mücadele eden kadın grupları ve kuruluşlarından olması
5- Her kurultaya bağımsız kadın hareketinden bir ya da birkaç kadın grubunun da davet edilmesi
6- Her yıl değişik grupların katılımcı olarak çalışmasına özen gösterilmesi
7- Konuyla ilgili bağımsız gruplardan birer temsilcinin de katılımcı olması
8- Kurultayın bir bölümünün kamuoyuna, diğer kesimlerden davetlilere ve medyaya açık, diğer bölümlerinin sadece katılımcılara açık olması
9- Kurultayın hazırlık sürecinin, kurultay toplantılarının demokratik yöntemlerle ve tüm katılımcıların eşit hak ve sorumluluklarının olduğu bir süreç olarak işlemesi
10- Kurultay sonucunda somut hedefler ortaya koyan bir sonuç bildirgesi hazırlanması
11- İki kurultay arası dönem için ortak bir iletişim ağı oluşturulması
Kadın Sığınakları Kurultayı’na, kadın sığınakları ve kadın danışma merkezleri açmış olan ya da açmak üzere olan kadın gruplarının ve belediyelerin temsilcileri, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bağlı olarak çalışan kadın konukevleri ile Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nün ve bağımsız kadın gruplarının temsilcileri katılmıştır.
Kurultayda, aile içinde ve dışında, dayaktan evlilik içi tecavüze, namus adı altında işlenen politik cinayetlerden enseste, bekâret kontrollerinden kadının gelir ya da maaşına el koyulmasına, kişiliğinin yok sayılıp aşağılanmasına kadar şiddetin tüm biçimleriyle iç içe yaşanmasına rağmen kadına yönelik şiddeti ortadan kaldırmaya yönelik politikaların oluşturulmadığı, hatta şiddetin boyutlarının ve varlığının bile tartışma konusu yapılmadığı bir kez daha ortaya koyulmuştur.
Erkek şiddetine karşı yürütülen mücadelede feminist ilke ve yöntemlerin savunusundan vazgeçmeyen Kurultay, düzenlenmeye başladığı tarihten itibaren kadına yönelik şiddetin önlenmesinin ancak sürekli ve örgütlü bir mücadeleyle mümkün olduğunun bilinciyle örgütlenen Türkiye kadın hareketinin en geniş platformlarından biri olmuştur. Kurultay aracılığıyla erkek şiddetiyle mücadelede deneyimlerin paylaşılması, dayanışma merkezi ve sığınak çalışmasında karşılaşılan güçlüklere karşı çözümler üretilmesi, bu alanda kamu kurumlarında, belediyelerde, kadın örgütlerinde çalışan, politika üreten kadınların birbirini tanıması ve iş birliği yapması imkânı yaratılmıştır. Kurultay, ev içinde ve yakın ilişkilerde kadına yönelik şiddete karşı mücadelenin güçlendirilmesini, sığınak ve danışma/dayanışma merkezlerinin kadın ve çocukların şiddetten uzak bir yaşama geçişlerini sağlayacak bir işleve kavuşmalarını ve bu faaliyetlerin feminist yöntemlerle yürütülmelerini, kadın örgütlenmeleri arasında dayanışma ve paylaşımların geliştirilmesini ve kadına yönelik şiddetle mücadele için ortak politikalar geliştirilmesini hedeflemektedir.
Kurultay bileşenleri, 1998 yılından bu yana her yıl toplanan Sığınaklar ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı’nın örgütleyicisi olan, sığınak ve/veya dayanışma merkezi bulunan ya da bunu kısa vadede hedefleyen feminist ve bağımsız kadın örgütlenmeleridir. Kurultay bileşenleri arasında bulunan ama süreç içinde faaliyet alanı değişen örgütlerin, deneyimlerini paylaşmaları ve kurultayda yeni faaliyet alanlarına uygun bir konum almaları beklenir.
Kurultayla ilgili bilgilere “Sığınaksız Bir Dünya” sitesinden ulaşılabilir: https://www.siginaksizbirdunya.org/tr/,
Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri 1. Kurultay ve 2. Kurultay belgelerine https://www.siginaksizbirdunya.org/images/files/kadin-siginaklari-I-ve-II-kurultaylari.pdf, adresinden ulaşılabilir.
Kaynak
Sığınaksız Bir Dünya, http://www.siginaksizbirdunya.org/tr/kurultaylar/sonuc-bildirgeleri/1-birinci-kurultay-sonuc-bildirgesi, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Filiz Karakuş (2021) “21 Kasım 1998: İlk Kadın Sığınakları Kurultayı toplandı”, Çatlak Zemin, https://catlakzemin.com/21-kasim-1998/, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Yazar
Demet Sayınta