Kütüphane

Cam tavan Feminist teorilerde, işgücü piyasasındaki dikey katmanlaşmayı işaret eder. Erkeklerle aynı işyerinde çalışan beyaz yakalı kadınların, daha çok orta ve alt düzey yönetici konumuna sıkışıp kaldığı ve Finansman müdürü, mütevelli heyeti başkanı, rektör, dekan vb. gibi üst düzey yönetici pozisyonlarının %95’den fazlasının erkekler tarafından temsil edildiği işgücü piyasalarının yaygın ve dirençli bir özelliğidir. Bu […]

Bu makalede Türkiye çapında 7 üniversitenin katılımıyla gerçekleştirilen Bilim, Mühendislik ve Akademide Kadın Akademisyenler Projesi çerçevesinde, Yıldız Teknik Üniversitesi verileri üzerinden akademisyenlerin akademideki üretim süreçleri, kariyer ve yükselme olanakları ve ev -iş yaşamı dengesindeki cinsiyetler arasındaki farklılaşmaları ve kritik noktaları ortaya koymayı hedeflemişlerdir.

Türkiye eğitim sisteminde, Cumhuriyetin önemsenen, olumlanan kimi eğitim politikalarına toplumsal cinsiyet eşitliği perspektifinden bakıldığında, tüm bunların, aslında eşitsiz toplumsal cinsiyet değerlerine dayalı eril bir sistemin yerleştirilme sürecine işaret ettiği açıkça görülür. Cumhuriyet öncesi döneme kıyasla daha “eşitlikçi ve özgürlükçü” görünen (belki de kısmen böyle olan) bu anlayış, aslında kapitalist ataerkiyi kurmaya ve güçlendirmeye yaramıştır. Eğitim […]

Türkiye’de doğa bilimleri ve mühendislik alanı, üniversitelerin kuruluşundan bu yana, görece eşitlikçi bir perspektifle kadınların da katılımıyla kurulmuş olmakla birlikte, eril değerlerle şekillenmiş prestijli profesyonel kültürlerden biri olan mühendislik alanının derinlemesine bir toplumsal cinsiyet analizi ve meslek alanına ilişkin tüm ayrışma örüntülerinin ortaya konması gereklidir. Türkiye’deki büyük Ar -Ge merkezleri ve bir üniversite teknoparkında kadın […]

Osmanlı anlatısını domine eden Harem imajı aileyi de özel ve kamusal alanda şekillendirmiştir. Bu çalışmada kadın, evlilik, eğitim, yoksulluk ve kölelik hakkında yazan Fatma Aliye romanları üzerinden ailenin değişim tarihine bakılmıştır.

Bu çalışmada geleneksel vatandaşlık, sivil katılım tartışmasına toplumsal cinsiyet ve etnisite merkezli bir yorum getirmek istenmiştir. Zira özellikle aktif vatandaşlığın göçmen kadınlar nezdinde farklı yorumları vardır.

Bu çalışma içinde Osmanlı romanlarında kız çocuğu olmanın nasıl tasvir edildiğinden hareket ile toplumsal cinsiyet ve milliyetçilik ilişkisine odaklanılmıştır. Kullanılan kaynaklar arasında Namık Kemal, Ahmet Mithat, Fatma Aliye, Halide Edip, Reşat Nuri, Samipaşazade Sezai bulunmaktadır.

Feministlerin zorlu bir meselesi olan evi kamusal ve özel alan ikiliğinin ötesinde tartışırken aynı zamanda “harem-selamlık” meselesi üzerinden “İslam coğrafyaları”nı problematize ederek feminist coğrafya literatürünü yansıtmaya ve tartışmaya yönelen bir makale bu. Evin tartışılamayan tarafını aşmak için hem total kurum bağlamında ve hem de direniş olasılıkları üzerinden ev ve kamusal alanın birbiri üzerindeki yansımalarını, bir-oluşlarını […]

Bu makalede on dokuzuncu yüzyıl sonu ve yirminci yüzyıl başında kadın homososyalliğine ilişkin dönüşen söylemler üzerinde durulduktan sonra, Fatma Aliye’nin Refet (1898) romanı incelenecektir. Bu dönemde erkek entelektüeller kadın homososyalliğini cehaletle, geri kalmışlıkla ve kadın homoerotizmi ile özdeşleştirirken kadınlar, hetero-romantik aşk ve arkadaşlığa dayalı evlilik idealinden, erkek dostluğundan ve vatansever yoldaşlık düşüncesinden olduğu kadar akrabalık […]

Bu yazıda 1949-1954 yılları arasında yayımlanmış Seksoloji: Cinsî Bilgiler Mecmuası’nı incelemeyi amaçlıyorum. Yapacağım incelemeyle, 1950lerin başında Türkiye’de cinselliğe dair söylemlerin ‘cinsel terbiye’ başlığı altında nasıl eklemlendiklerine ve geçerli kılındıklarına bakacağım. Her ne kadar salt dergi üzerine yapacağım inceleme dönemin cinsiyet rejimini anlamaya yetmeyecek olsa da, derginin içeriği dönemin toplumsal cinsiyet ilişkileri bağlamında değerlendirildiğinde önem kazanmaktadır. […]

Bu yazıda “İşte Benim Zeki Müren” sergisinden hareket ile Zeki Müren’in Türkiye toplumundaki heteronormativitenin ihlaline olanak veren konumlanışına odaklanılmıştır.

İnternet bloglarının yaygınlaşması ile mutfağın artan popülerliği ve içerik üretiminde yemek temasının gittikçe artan kullanımına odaklanılmıştır. Kadınların daha aktif kullandığı yemek bloglarında araya sızan otobiyografik öğeler, günlük kullanımına benzer aktarımlar dikkat çekmektedir. Bu blogların kuşaklar arası kadınlık bilgisinin aktarımında kullanımı araştırılmıştır.

Modern sporlar hem benliğin bedensel olarak algılanışının ve kimliğin inşasında bireyler üzerindeki etkileri açısından hem de nüfus bilgisi ve düzenlemelerine sunduğu katkı açısından modern yönetimlerin önemli araçlarından biridir. Türkiye’de de modernleşmenin ilk yıllarından itibaren, modern sporlar modern yönetim biçiminin ve yeni yaşam tarzlarının gelişimine paralel olarak yaygınlaşmıştır. Ayrıca, pek çok feminist araştırmacının da işaret ettiği […]

Bizde, Batılı kültürlerden farklı olarak, kardeşlik bağından abilik- ablalık konumları gözetilerek söz edilir hep. Hem abi, hem abladan olgunluk, fedakarlık beklenmekle birlikte “ağabey”lik halinin fazladan bir dokunulmazlığı vardır. Bu yazıda Türkiye’de sol hareket içinde “ablalık” adı altında sözü edilebilecek bir kurumun, poziyonun olup olmadığı tartışılmıştır.

Bu yazıda sadece başka kadınlar arası bilgi aktarımına değil, içinde bulunduğumuz birbirimize bilgi aktarma sürecine işaret etmeyi hedeflemiştir. Çalışma içinde sözlü görüşmeler yapılmış bilgi aktarım sürecinde tahakkümün yeniden üretimi tartışılmaya açılmıştır.

Bu çalışmada Memduh Şevket Esendal’ın Ayaşlı ve Kiracıları romanından başlayarak Esendal’ın romanları ve mektupları etrafında Ankara’nın, örtük bir tarihin, eleştirisi yapılmıştır.

Bu çalışmada, kentin taşrasında geçen Başka Semtin Çocukları (Aydın Bulut, 2008), Bornova Bornova (İnan Temelkuran, 2009) ve Kara Köpekler Havlarken (Mehmet Bahadır Er & Maryna Gorbach, 2009) filmleri, taşranın değişen anlamlarına bağlı olarak, dışarıda kalma ve erkeklik bağlamında tartışılmaktadır. Taşra; sıkıntı hali, kenara itilme, tekinsizlik ve dışarıda kalmayla tanımlanmış, kentin taşrası olarak kenar mahalle temsili […]

Hizmet sektörü Türkiye’de son dönemde kadın istihdamının en hızlı yükseldiği sektörlerin başında gelmektedir. Hizmet sektöründeki işler, müşteriyle yüz yüze ilişkiye dayanan işlerdir; çalışanın sosyal beceri düzeyinin ve duygusal emek donanımının müşteri talebini karşılama kapasitesi ve satışları artırma hedefine dönük olarak bu donanımın kurumsal/sektörel düzeyde inşa süreci, toplumsal cinsiyet açısından oldukça çeşitlilik göstermektedir. Bu makalede, ilk […]

Yeniden üretim üç başlık altında irdelenir: işgücünün yeniden üretimi, mevcut yaşamın sürdürülmesi ve harcanan emek anlamında toplumsal yeniden üretim. Bu çalışmada üretim/yeniden üretim ikiliğini aşacak tarihsellik için duyguların iş hayatı içindeki yerine odaklanılmıştır.

Bu çalışmada 2000 sonlarından itibaren bütün dünyada eş zamanlı olarak yükselen aşırı sağ dalganın Türkiye’deki yansımalarını, anti-gender deneyimini aktarmak için geniş bir çerçeve çizilmiştir.

Bu çalışmada Stefan Zweig’in Amok Koşucuları hikayesinden kurulan analoji ile hareketle AKP hükümetinin toplumsal cinsiyet karşıtı politikaları LGBT ve kadın cinayetleri ekseninde incelenmiştir.

Bu çalışma 2019 yıllı Ağustos ayında sosyal medyada patlak veren TRANS vs. TERF tartışmaları üzerine yazılmıştır konuya geniş ve kapsamlı bir bakış açısı sunulmaya çalışılmıştır.

17 yıllık iktidar döneminin ardından AKP popülizminin değerlendirilmesi, neoliberalizm, İslamcılık, milliyetçilik ve otoriterliğin incelenmesi elzemdir. Bu çalışmada AKP’nin ilk yıllarından bugüne değişen toplumsal cinsiyet politikalarına yoğunlaşılmıştır.

İçinden geçtğimiz dönemde yükselen ırkçı, neo-nazi, göçmen karşıtı dalganın içinde feminizm de yer almaktadır. Bir açıdan feminizm, LGBTI+savunucuları ve azınlık hakları ile birlikte, alt-right aktivistlerin kültürel Marksizm ve politik doğruculuk (PC) olarak adlandırdıkları söylemin baş aktörlerinden birisi olarak hedefe alınmaktadır. Bu yazıda erkeklik krizi ve nefret ilişkisine odaklanılmıştır.

Ataerki kavramının kökeni onyedinci yüzyılda Hobbes, Filmer ve Locke gibi siyaset bilimci düşünürlere uzanır. Sonraki dönemlerde Smith, Marx, Engels eski aile biçimlerini ya da eski üretim tarzlarını ifade etmek için kavrama başvurmuştur. Sosyoloji alanında Weber eski otorite biçimlerini tanımlamak üzere ataerkiyi kullanmıştır. Feministler “ataerki” kavramını, erkek egemenliğini adlandırmak üzere yeniden inşa etmiştir. Bununla birlikte farklı […]

Bu çalışmada kadın emeğinin günümüz kapitalist toplumunda çok yönlü bir işlev taşıdığı ve kadınların ekonomik rolünü aile ve toplum içindeki yüklerinden ayrı düşünmenin olanaksız olduğu kabulü üzerinden kadınların “ücretsiz bakım emeği” sağlayıcısı olarak konumlanışları incelenmiştir.

Kadına yönelik şiddet ve tecavüzün medyada nasıl konu edildiği sorusunda yanıt arayan çalışmaların vardığı genel sonuç, medyanın bu haberler aracılığıyla toplumsal cinsiyet rollerini yeniden üreten bir işlev gördüğü yönündedir. Bu çalışma da cinsel şiddet ve tecavüze ilişkin ataerkil anlatının Türkiye’de basın aracılığıyla hangi biçimlerde dolaşıma sokulduğunu anlamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, ulusal ve yerel yazılı […]

Bu makalede, Sokrates ” in kendi felsefe yöntemini tarifinden –akıl ebeliğinden-hareketle, Antik Yunan ” da felsefe ve ebelik gibi iki önemli emek alanını karşılaştırarak, cinsiyetçi işbölümünün ipuçlarını yakalamak amaçlanmıştır. Gösterilmeye çalışıldığı gibi, cinsiyetçi işbölümü toplumsal ilişkilerin basitçe teknik ve yansız bir uğrağı değildir; tersine kadınlarla erkekler arasında bir mücadele alanını işaret eder. Cinsiyetçi işbölümü, her […]

Kadın emeği ve kadın işçilerin koşularını incelemek Marx’ın Kapital’deki amaçlarından biri değildi. Yıllar sonra Wagner Üzerine Notlar’da atölyeler ve fabrikalarda meta ürerimi süreçlerinde ücretli emek olarak ele aldı. Bu makalede Marx’ın kadınların toplumun yeniden üretimindeki emek sürecine ilişkin nasıl b ir tasavvur geliştirdiği izlenmeye çalışılmıştır.

Bu çalışmada milliyetçilik ve militarizmin egemen toplumsal cinsiyet normlarıyla olan karşılıklı ilişkisi üzerine kuramsal yaklaşımlardan hareketle Nefes: Vatan Sağolsun filmindeki kadınlık ve erkeklik temsilleri incelenmiştir. Film, militarist ve milliyetçi örüntülerin egemen kadınlık ve erkeklik kategorilerinden ne ölçüde beslendiği, bu kategorileri yeniden üretip üretmediği yönündeki sorular ışığında bir analize tabi tutulmuştur. Nihayetinde filmin milliyetçilik ve militarizmin […]

Bu çalışmada, iletişim alanındaki hak haberciliğine dair kuramsal altyapıdan hareketle, kadın odaklı habercilik bağlamında Türkiye’nin ilk ve tek örneği olan Jin Haber Ajansı (JİNHA) konu edilecektir. Çalışmanın temel amacı, kadın odaklı habercilik ve feminist medya çalışmalarıyla ilgili kuramsal katkıların, pratikteki görünümünün nasıl olduğu ve nasıl olması gerektiğine dair JİNHA örneğinde cisimleşen temel özellikleri açığa çıkarmaktır.