“Ve medyanın dilini değiştiriyoruz. Bizden sonra dünya medyası artık eskisi gibi olmayacak” sloganı ile Diyarbakırlı kadınlar 8 Mart 2012’de Türkiye’nin ilk kadın haber ajansını kurdular.
Medyanın erilliğini kırmak amacıyla yola çıkan Jin Haber Ajansı (JİNHA), haber müdüründen muhabirine, kameramanından fotoğrafçısına, yaşları 23-35 arasında değişen kadınlardan oluşuyor.

Merkezi Diyarbakır’da bulunan ve Kürtçe, Türkçe ve İngilizce olmak üzere üç dilde yayın yapan JİNHA’nın Türkçe haber müdürü Hazal Peker, Kürtçe haber müdürü Hangül Özbey’dir. Uzun süre muhabir, editör, haber müdürü olarak gazetecilik yapmış Peker ve Özbey JİNHA’nın kuruluş gerekçesini, çalıştıkları basın organlarında etkili olmalarına ve haberleri yazmalarına rağmen son sözü erkek yöneticilerin ve müdürlerinin söylemesinden duydukları rahatsızlık nedeniyle haberlerde kadın bakış açısının ve kendi dillerinin yansımasını görmek için kadınlardan oluşan bir haber ekibine ihtiyaç duymaları şeklinde ifade etmişlerdir.

JİNHA’nın kuruluş aşamasında kadın kuruluşları, sivil toplum örgütleri ve kadın gazetecilerden görüş alan Hangül Özbey ve Hazal Peker, Türkiye ve dünyadaki haber yazım tarzının kamuoyunu nasıl yönlendirdiği üzerine çeşitli incelemelerde bulunmuşlar ve toplumun dilini değiştirmenin ancak basınla mümkün olacağı inancından hareketle istatistikî bilgilerden yararlanarak bir haber yazım hiyerarşisi ve üslubu belirlediklerini belirtmişlerdir. Buna göre JİNHA, çalışmalarında cinsiyetçi dilden arındırılmış ve haberlere kadın gözüyle bakan bir sistemle çalışmayı ve kadına yönelik şiddete dikkat çekmeyi amaçlamıştır. İş kadını Cemile Yıldırım’ın desteğiyle kurulan ‘Jin Haber’, yayın hayatına başlamadan önce tüm çalışanlarına toplumsal cinsiyet konusunda eğitimler vermiştir.

‘Dünyada aktif olarak faaliyet gösteren ilk kadın haber ajansı’ olan JİNHA, 29 Ekim 2016’da kapatılmış, ajansın merkez bürosu polis tarafından mühürlenmiştir. OHAL sırasında, 3 Mart 2015 tarihinde yayınlanan ‘Ezidi Kadınların Çığlığı’ başlıklı haberiyle 2015 yılında Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü kazanan JİNHA editörlerinden gazeteci ve ressam Zehra Doğan, Mardin’in Nusaybin ilçesinde sokağa çıkma yasağı ve güvenlik operasyonları sırasında ilçeden yaptığı haberlerden ve sosyal medya aracılığıyla paylaştığı resimlerinden dolayı örgüt propagandası yaptığı suçlamasıyla 23 Temmuz 2016 gözaltına alınmış ve hapse mahkûm edilmiştir. Zehra Doğan 24 Şubat 2019’da Tarsus Kapalı Kadın Cezaevi’nden tahliye edilmiştir. JİNHA çalışanları farklı mecralarda seslerini duyurmaya devam edeceklerini ifade etmişlerdir.

Kaynak
Çiçek Tahaoğlu (2012) “İlk Kadın Haber Ajansı: JİNHA”, Bianet, https://m.bianet.org/bianet/toplumsal-cinsiyet/136697-ilk-kadin-haber-ajansi-jinha, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

DHA (2012) https://www.dha.com.tr/yurt/turkiyenin-ilk-kadin-haber-ajansi-jinha-diyarbakirda-kuruldu/haber-282070, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Yazar
Demet Sayınta