ABD’li siyah bir trans kadın olan Rita Hester, 28 Kasım 1998’de yaşadığı evde göğsüne saplanan bıçak darbeleri ile öldürüldü. Beş gün sonra, 4 Aralık gecesi, Rita Hester’ın öldürüldüğü Allston kentinde 250 kişinin katılımıyla mumlu gece yürüyüşü düzenlendi. Bir yıl sonra trans bir avukat olan Gwendolyn Ann Smith’in internet üzerinden başlattığı ‘Remembering Our Dead’ (Ölülerimizi Anmak) isimli kampanyayla 20 Kasım, Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü olarak organize edildi. Smith tarafından internet üzerinden organize edilen anma günü zamanla uluslararası bir anma gününe dönüşmüştür.

Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü, translara karşı şiddetin içerdiği yapısal ve sistematik sorunlara dikkat çekmektedir. Nefret suçuna maruz kalan ve hayatını kaybeden transları anmayı amaçladığı gibi, transların yaşadığı zorlukları ve hayatta kalma mücadelelerini de gündeme getirmektedir. Bu amaçla her sene 20 Kasım’da sokak yürüyüşleri, söyleşiler, sosyal medya eylemleri gibi çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. İnternet projesi, organizasyonlar ağı olan Transgender Europe’un oluşturduğu Trans Day Of Remembrance (Transları Anma Günü) ismindeki internet sitesi üzerinden devam etmektedir.

Türkiye’de 2008 yılında Eryaman’da translara yönelik saldırıların ardından açılan davada tanık ve şikâyetçi sıfatıyla yer alan Dilek İnci, uğradığı şiddet sonucu hayatını kaybetmişti. Rita Hester gibi, Dilek İnci de Türkiye’de trans direnişin sembolü oldu ve Eryaman davasıyla ilk defa “nefret saikiyle işlenmiş suçlar” kavramı literatüre girdi. Pembe Hayat Derneği, İstanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği gibi örgütlerin birçok ilde düzenledikleri çeşitli etkinlikler ve basın açıklamaları ile her sene 20 Kasım’da nefret suçu mağduru translar anılmakta ve transları sistematik şiddet ve ayrımcılıktan koruyacak yasalar için mücadele edilmektedir. Ancak ne yazık ki günümüzde anti-demokratik düzlemde, eşitsizlik üreten hükümet politikaları translar için güvensizlik ortamını derinleştirmeye devam etmektedir. 2021 yılında İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılma kararı bunun en son örneğidir.

Kaynak

Kaos GL (2015) “Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü nedir?”, https://kaosgl.org/haber/nefret-sucu-magduru-translari-anma-gunu-nedir, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği (2013) “6.Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü Etkinliği Kitabı”, http://www.pembehayat.org/uploads/editor/files/6_nefret_sucu_magduru_translari_anma_gunu_etkinligi_kitabi.pdf, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Time (2019) “For Trans People Worldwide, The Last Year Was One of the Deadliest on Record. But the Community Has a Long History of Resilience”, https://time.com/5914256/transgender-day-of-remembrance-2020/, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Yazar
Zeynep Ecem Engin