Dünya Sağlık Örgütü’nün, 17 Mayıs 1990 tarihinde eşcinselliği ‘Uluslararası Hastalık Sınıflandırması’ndan çıkarmasına atfen 17 Mayıs günü, 2004’ten beri dünyada, 2006’dan beri ise Türkiye’de Uluslararası Homofobi, Bifobi, Transfobi ve İnterfobi Karşıtı Gün olarak kutlanmaktadır.
Homofobi kavramı ilk kez Amerikalı psikolog George Weinberg tarafından 1972 yılında, aynı ve korku kavramlarından yola çıkarak ‘farklı cinsel yönelimleri olan insanlara karşı duyulan akıl dışı korku’ olarak kullanılmaya başlanıyor.
Uluslararası Homofobi, Transfobi ve Bifobi Karşıtı Gün 2004 yılında ilk kez kutlandığında sadece lezbiyen ve geylere yönelik şiddet ve ayrımcılığa dikkat çekilmişti. 2009 yılında ise odak biseksüel, trans, interseks kişiler ve farklı cinsel yönelimleri, cinsiyet kimlikleri/ifadeleri olan tüm insanları kapsayacak şekilde genişletilmiş ve farklı cinsel yönelimleri, cinsiyet kimlikleri/ifadeleri ve cinsiyet özellikleri olan bireylerin karşılaştığı zulüm, ayrımcılık, zorbalık ve yaygın kötü muameleye karşı onları savunmak amaçlanmıştır.
An itibarıyla hala cinsel eğilim kanunları nedeniyle 72 ülkede eşcinsel eylemler suç sayılmakta ve bazı ülkelerdeki kanunlar LGBTİ+ bireyleri yeterince korumamaktadır. Bu nedenle LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcılık ve şiddet eylemlerinin cezasız kalmaması için AB Komisyonu, 2016-2019 döneminde uygulanmak üzere LGBTİ eşitliğinin arttırılmasına yönelik eylemler listesini (‘List of actions to advance LGBTI equality’) yayımlamıştır. Bu eylemler ayrımcılıkla mücadeleden, eğitim, istihdam, sağlık, serbest dolaşım, iltica, nefret söylemi/nefret suçları, genişleme ve dış politikaya kadar çeşitli politik faaliyetleri içermektedir.
Uluslararası Homofobi, Transfobi ve Bifobi Karşıtı Gün, birçok devlet, Avrupa Parlamentosu gibi uluslararası kurumlar ve sayısız yerel otorite tarafından resmi olarak kabul edilmiştir. 17 Mayıs, eşcinsel eylemlerin yasadışı olduğu 37 ülke de dâhil olmak üzere 130’dan fazla ülkede kutlanmaktadır.
Türkiye’de Kaos GL Derneği 17 Mayıs Uluslararası Homofobi, Transfobi ve Bifobi Karşıtı Günü, ‘Homofobi Karşıtı Buluşma’ programıyla Türkiye’ye uyarlamış ve buluşma Türkiye’de ilk kez 2006 yılında gerçekleştirilmiştir. Kaos GL, ‘Homofobi kimin meselesi?’ sorusuyla farklı ayrımcılıklar arasında bağlantılar kurmaya çalışırken ayrımcılıklara karşı mücadele pratikleri ve özgürlük mücadeleleri arasında yatay ağlar örmeyi ve Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans bireylere yönelik ayrımcılığın tartışılmasına ve görünürlüğünün sağlanmasına zemin yaratılmasını amaçlamaktadır.
Kaynak
International Day Against Hobophobia, Transphobia and Phobia “WHAT IS MAY 17?”, https://may17.org/about/, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu (2021) “17 Mayıs 2019 Uluslararası Homofobi, Transfobi ve Bifobi ile Mücadele Gününde, Yüksek Temsilci Federica Mogherini’nin Avrupa Birliği adına yaptığı açıklama”, https://www.avrupa.info.tr/tr/pr/17-mayis-2019-uluslararasi-homofobi-transfobi-ve-bifobi-ile-mucadele-gununde-yuksek-temsilci, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Kaos GL (2011) “17 Mayıs! Uluslararası Homofobi Karşıtlığı Günü!”, https://kaosgl.org/haber/17-mayis-uluslararasi-homofobi-karsitligi-gunu, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Zehra Yıldız (2019) “17 Mayıs Homofobi Karşıtı Gün: Türkiye LGBTİ+ haklarında Avrupa’da sondan ikinci sırada”, https://tr.euronews.com/2019/05/17/17-mayis-homofobi-karsiti-gun-turkiye-lgbt-i-haklarinda-avrupa-da-sondan-ikinci-sirada, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Yazar
Demet Sayınta