Türkiye’deki feminist kadın hareketi için bir dönüm noktası olarak kabul edilen 1. Feminist Kongre, perşembe akşamları toplandıkları için kendilerini Perşembe Grubu olarak adlandıran Ankaralı kadınların “Sizce de artık feminist bir kongrenin zamanı gelmedi mi” diye başlayan çağrısıyla 11-12 Şubat 1989’da, Ankara’daki Ormancılar Lokali’nde, 80’in üzerinde kadının katılımıyla toplandı. Feminist Haftasonu olarak da bilinen kongreye Perşembe Grubu’nun yanı sıra Kadın Dayanışma Derneği, Feminist dergisi, Sosyalist Feminist Kaktüs dergisi, Ayrımcılığa Karşı Kadın Derneği mensubu feministlerle bağımsız feministler katılmıştır. Farklı illerden feministlerin ilk defa bir araya geldiği kongrede feminist örgütlenme, politika oluşturma, kampanyalar, eylem önerileri, feministler arası iletişim ağları oluşturulması konuları konuşulmuş, yoğunlukla feminist örgütlenmenin nasıl olması gerektiği ve bu örgütlenmeler içinde hiyerarşinin nasıl aşılabileceği sorunları üzerinde durulmuştur. Kongrenin iki somut sonucundan biri, kongreden sonra hayata geçirilen Ankara, İstanbul ve İzmir’de cinsel tacize ve sarkıntılığa karşı kampanyalar düzenlenmesi kararının alınması, diğeri ise tarihi bir belge olarak kabul edilen Kadınların Kurtuluşu Bildirgesi’nin yayınlanmasıdır. Aynı yıl kadın sorunlarıyla ilgilenen sosyalist kadınların toplandığı 1. Kadın Kurultayı, sosyalistler ve feministler arasındaki gerilimi açığa çıkarmış, feministler kurultayı terk etmişlerdir. Neticede kadın muhalefetinin kitleselleşmesini hedefleyen bu çabalar, muhalif kadınların enerjisini soğurmuş, sokak hareketi canlılığını yitirmiş, sonraki yıllarda feminist hareket belirli alanlarda uzmanlaşan kurumlar oluşturmuştur.
Kaynak
İnci Özkan Kerestecioğu (2014) “Feminizmin milliyetçilikle imtihanı, https://tr.boell.org/tr/2014/06/16/feminizmin-miliyetcilikle-imtihani-demokratiklesme, Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Feryal Saygılıgil (2016) Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, Ankara: Dipnot Yayınları.
Filiz Karakuş (2021) “11 Şubat 1989: Ankara’da Feminist Hafta Sonu toplantısı başladı”, Çatlak Zemin, https://catlakzemin.com/11-subat-1989-ankarada-feminist-hafta-sonu-toplantisi-basladi/, [Erişim Tarihi, Haziran 2016].
Yazar
Demet Sayınta