Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 22 Kasım 2002’de kabul edilen ve 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile 17 Şubat 1926 tarihli eski Medeni Kanun’un pek çok hükmünde gerek şekil gerek içerik bakımından değişiklik yapılmıştır. Özellikle Aile hukukunda önemli değişiklikler içeren 1030 maddeden oluşan kanunla, başlangıç hükümlerinden zilyetlik ve tapu siciline kadar, kişiler hukuku, aile hukuku, miras hukuku, eşya hukuku ve borçlar hukuku alanlarında önemli değişiklikler yapılmıştır.

Yeni Medeni Kanun’la yapılan en önemli değişiklik kadın ve erkeklerin yasalar önünde eşitliğinin söz konusu edilmediği eski kanunun ‘Aile Hukuku’ bölümüyle ilgilidir. Söz konusu bölümün kadınlar aleyhinde, ayrımcı ve eşitsiz maddeleri kadın örgütlerinin ve platformlarının dört yıl süren çabaları sonucunda değiştirilmiştir. Yeni Medeni Kanun’un malların paylaşımıyla ilgili maddesi ise kadınlar için en önemli hükümlerden biridir. Kadın örgütleri ve feministler, mal paylaşımında Yeni Medeni Kanun’un yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002’den sonrasının milat kabul edilmesini hükme bağlayan maddeye karşı yürüttükleri kampanyaya 2002’den sonra da devam etmişlerdir.

Medeni Kanun’daki en önemli değişikliklerden biri de dilin sadeleştirilmesi, günümüz Türkçesine uygun hale getirilmesi, daha az ayrımcı kelimelerin tercih edilmesidir. Örneğin bazı maddeler dışında ‘karı’ yerine ‘kadın’ sözcüğü kullanımına dikkat edilmiştir.

Yeni Medeni Kanun’un getirdiği temel düzenlemelerden bazıları şunlar:
– Kadın erkek farkı gözetmeden 17 yaşını dolduranlar evlenebilirler. Eski kanuna göre erkekler 17, kadınlar 15 yaşını doldurduktan sonra evlenebilirlerdi.
– Evin reisi koca olmayacak. Böylece oturulacak evin seçiminde eşler beraber karar verebilecektir.
– Eski kanuna göre evlenme başvurusu yapılırken erkeğin ikamet ettiği yerin evlendirme memurluğuna başvurmak gerekirken, yeni kanuna göre eşlerden birinin ikamet ettiği yerin evlendirme memurluğuna başvurulabilir.
– Evlenen kadın, kocasının soyadının yanı sıra kızlık soyadını da kullanabilecektir.
– Evlilik dışı çocuklar da mirasta eşit hakka sahip olacaktır.
– Erkek de nafaka talebinde bulunabilecektir.
– Evlat edinme yaşı 35’ten 30’a inecek ve çocuğu olanlar da evlat edinebilecektir.
– Cinsiyet değiştirme belli şartlara bağlanmıştır.
– Boşanma nedenlerinden ‘cana kast’ ve ‘pek fena muamele’ye, ‘onur kırıcı davranış’ da eklenmiştir.
– Boşanma halinde, evlilik sonrasında edinilen mallar eşler arasında eşit olarak paylaştırılacak, ancak eşler istedikleri takdirde mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı rejimlerinden birini sözleşme yaparak seçebileceklerdir.

Kaynak

Veysel Paşpınar (2003) “Türk Medeni Kanunu ile Aile Hukukunda Yapılan Değişiklikler ve Bu Konuda Bazı Önerilerimiz”, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/628952, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

M. Canan Arın, “Yeni Medeni Kanunun Yaşamımıza Getireceği Değişiklikler”, http://www.huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/SayfaDosya/yeni_medeni_kanun.pdf, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Şükran Şakir (2021) “01 Ocak 2002: Yeni Medeni Kanun yürürlüğe girdi”, Çatlak Zemin, https://catlakzemin.com/01-ocak-2002-yeni-medeni-kanun-yururluge-girdi/, [Erişim Tarihi, Haziran 2021].

Yazar
Demet Sayınta